Koken kan heel ontspannen werken. Je bent bezig om iets bijzonders te creëren. Helemaal zelf, soms vanuit hele eenvoudige ingrediënten. Dat kan een heel mooi tegenwicht geven aan een hectische week met een drukke baan en allerlei andere verantwoordelijkheden. Toch wordt er ook wat af gestresst in de thuiskeukens. Dat dit op je werk gebeurd is tot daaraan toe maar thuis in de (buiten) keuken moet je vooral ontspannen en genieten. Ik heb zelf ervaren, en bij anderen gezien, dat we zelfs in onze vrije tijd veel te veel van onszelf vragen. Stress ontstaat meestal omdat we geen controle hebben over een situatie. Stel je voor dat je je ‘kookdag’ zo in kunt richten dat je alle controle hebt en van alle facetten kunt genieten? Van de voorbereiding, de inkoop, het koken en natuurlijk het gezamenlijk eten. Geloof me, het kan!
Je kunt je ‘kookdag’ zo inrichten dat je alle controle hebt en van alle facetten van het koken kunt genieten
Alles onder controle
Het succes van koken zit in 3 dingen: 1. voorbereiding 2. voorbereiding 3. voorbereiding. Oftewel de Mise en place. Dat is ook het antwoord wat iedere kok je zal geven. En natuurlijk draait het ook om de juiste producten en de smaak, maar alles draait om die voorbereiding. De hele weg naar een topdag en heerlijke gerechten bestaat grofweg uit 5 fases. Als die fases allemaal door elkaar lopen dan wordt het chaos. Als je ze op volgorde uitvoert dan heb je alle controle en kun je focussen op de uitvoering. Lijstjes maken lijkt misschien te veel op werken maar het geeft rust en overzicht. Schrijf de verschillende fases op een A4 tje en zet eronder wat er moet gebeuren. Zo heb je iets om af te strepen en dat geeft dan weer voldoening.
In de praktijk:
- Het menu en/of recepten opstellen. Dat kan weken van tevoren al. Ik maak altijd eerst het menu, dan verzamel of schrijf ik de recepten en maak dan direct een lijstje met de inkoop en een mise en place lijst. Op deze lijst zet ik alle voorbereidingen die moeten gebeuren.
- Inkopen. Ga op tijd en bestel vooraf wat je kunt. Zo weet je zeker dat je alles ook echt hebt aan het einde van je inkopen.
- De mise en place. Zet je lijst met alle werkzaamheden/deelbereidingen op volgorde van wanneer het moet gebeuren. Kijk ook wat een dag of langer van tevoren kan. Denk bijvoorbeeld aan bouillons en basissauzen. Op de dag van je diner is het slim om je mise en place in de ochtend klaar te zetten. Je begint met al het snijwerk en zet de overige mise en place per gerecht klaar zodat je ze tijdens het koken direct kunt gebruiken.
- Het koken. Dat zal over het algemeen in de middag plaatsvinden. Begin met de bereidingen die het langst nodig hebben en zorg dat je niet te veel tegelijk doet. Hou rust en overzicht. Zorg dat je alles per gerecht bij elkaar zet op schalen of in bakken. Dat is makkelijker bij het afwerken.
- Het afwerken/en serveren. Zorg dat je ruimte hebt om je bordjes, schalen of glazen neer te zetten. Zet er desnoods een tuintafel bij zodat niet je hele werkblad volstaat. Zorg voor een warmkastje, bijvoorbeeld een oven die op 60 graden staat. Daar kun je warme bereidingen zoals vlees en groenten even in warm houden terwijl je de laatste dingen klaarzet. Daarna werk je gerecht voor gerecht alles af. Ruim na elk gerecht alles op en begin dan pas aan het volgende.
Om te onthouden; 7 Tips voor de ideale kookdag
Maak het leuk maar keep it simple! Ik geef je 7 tips voor een ideale kookdag en rust aan tafel tijdens het kerstdiner.
1.Hou het simpel
Het allerbelangrijkste; probeer niet je hele repertoire in het kerstdiner te proppen. Maak een paar gerechten en leg daar alle liefde en aandacht in. Zorg dat er ook niet meer dan 1 complex gerecht in je menu zit en probeer niet te veel nieuwe dingen tegelijk uit.
2.De lol van inkopen
Ga je voor one stop shopping? Efficiënt maar je mist alle passie en inspiratie die de echte specialisten je kunnen geven. Koop het standaardspul bij de supermarkt maar neem de tijd om de belangrijkste ingrediënten bij de echte vakmensen te kopen.
3.Mise en place spreiden
Sommige bereidingen kunnen makkelijk een dag of langer vooraf bereid worden. Maak je zelf bouillon of jus de veau? Dat kun je ook een week van tevoren doen. Vries het gewoon in en ontdooi een dag voor de kerst, geen enkel probleem, doen chefs ook. Een dressing of een saus kan makkelijk een dag eerder bereid worden en dat geeft weer ruimte in je planning. Kortom, denk vooruit, dat geeft heel veel rust.
4.Delegeren/k*tklusjes uitbesteden
Soms kan geestdodend werk heel rustgevend zijn maar sommige dingen kun je gerust door anderen laten doen. Doe als een echte chef en besteed zoveel mogelijk herhalende handelingen uit. Laat de kinderen de groenten mee voorbereiden en laat de gasten nog wat eenvoudig werk verrichten tijdens het aperitief rond het kookeiland. Gezellig en zo wordt iedereen onderdeel van het proces. Vraag je kinderen of je gasten ook de gerechten mee op te maken.
5.Muziekje erbij
Als je een gemiddelde keuken tijdens de mise en place binnenloopt (tussen 10.00u en 17.00u zeg maar) dan lijkt het of je in een club of feestcafé bent beland. Dat geeft energie en sfeer tijdens het harde werken. Maar het werkt voor jou ook, zeker als je lange voorbereidingstijd hebt. Zet dus vooral je favoriete muziek op.
6.Snijwijn en snaaigoed
Heb je alles onder controle? Heb je overzicht? Dan is het tijd voor ‘snijwijn’. Het ontspant en geeft je de kans de wijn alvast voor te proeven. Hou het bij kleine beetjes zodat je je koppie erbij houdt. Je gaat er echt niet van achteruit koken. Kook je samen met vrienden of familie? Of doe je de laatste voorbereidingen samen tijdens het aperitief? Dan is het heerlijk wat simpel ‘snaaigoed’ op tafel te toveren. Mijn favorieten staan in mijn boek Master the Originals.
7.De magie van de warmtekast
Hoe koks alles tegelijk klaar kunnen hebben voor het opmaken? Dat doen ze meestal niet en dat hoeft helemaal niet. Lang leve de warmtekast. Daar kunnen bereidingen makkelijk een paar minuten tot soms wel 15 minuten in warm gehouden worden. Ook de borden worden hierin warm gemaakt. Zorg dus thuis voor een warmtekastje, bijvoorbeeld een oven die op 60 graden staat. Daar kun je warme bereidingen zoals vlees en groenten even in warm houden terwijl je de laatste dingen klaarzet.
Samengevat
Onthoud altijd dat professioneel koken voor het grootste deel om organisatie en logistiek draait. Alleen als dat goed geregeld is kunnen chefs de sterren van de hemel koken. Dus wil je een klein beetje doen als chefs doen, zorg dan dat je je zaakjes geregeld hebt. Je gaat er zoveel plezier aan beleven. Heel veel succes met je kerstdiner en natuurlijk met al je kookkunsten in 2025!
